Hoofdstuk 1. Ontstaan van Dordrecht

De stad Dordrecht ontstond aan het riviertje de Thure, in het midden van veenmoerassen. De Thure was een zijtak van de rivier de Dubbel en liep ongeveer ter hoogte van het huidige Bagijnhof. In het centrum ligt het Bagijnhof. De oorspronkelijke naam van de stad was Thuredrith. Dit betekent "een plaats waar je doorheen kunt gaan in de rivier de Thure". In 1049 werd voor het eerst melding gemaakt van Dordrecht. Graaf Dirk IV van Holland zou in dat jaar vermoord zijn 'bij Dordrecht'. Thuredrith zou in de loop der tijd veranderen in Dordrecht, is één van de meerdere steden waar je de naam van kunt verklaren.

Hoofdstuk 2. De Middeleeuwen

Over de grote en kleinere rivieren rondom Dordrecht was veel handelsverkeer. De steden probeerden steeds maar de beste te zijn, en ruzieden constant over handelsroutes en, zoals het Dordtse stapelrecht en het tolrecht van Gouda. Deze stad lag aan de belangrijkste waterroute van zuidelijk Holland naar het noorden; schippers moesten hier belasting (tol) betalen aan de graaf. Dordrecht verloor haar overwicht vanaf de vijftiende eeuw. Het zwaartepunt van de handel verplaatste zich toen naar het westen van de monding van de maas.
In 1253 werd in Dordrecht een Latijnse school opgericht (het hedendaagse Johan de Witt-gymnasium; daarmee het oudste gymnasium van Nederland). Van 1600 tot 1615 was Gerardus Vossius rector van de Latijnse school in Dordrecht. Die er nu overigens nog steeds is in Dordrecht.
In 1421 kwam Dordrecht ten gevolge van de Sint Elisabeth vloed, waarbij grote delen van het achterland (Groote of Hollandsche Waard) voorgoed verdronken, op een eiland te liggen. Door haar strategische ligging ontwikkelde de stad zich tot een belangrijke stapelplaats (stapelrecht vanaf 1299). Dordrecht verhandelde vooral wijn, hout en graan. In 1457 vond in Dordrecht een grote stadsbrand plaats.

Hoofdstuk 3. Vroegmoderne tijd

In 1572 kwam te Dordrecht de Eerste Vrije Statenvergadering bijeen. Vertegenwoordigers van alle Hollandse steden erkenden stadhouder Willem I, prins van Oranje, en steunden de opstand tegen de Spanjaarden. Hiermee werd een begin gemaakt met de vrije en onafhankelijke Republiek der Nederlanden. In 1618-1619 vond in Dordrecht, bolwerk van de reformatie, de Synode van Dordrecht plaats, waarbij de remonstranten tegenover de contraremonstranten stonden en waar het besluit viel tot de Bijbelvertaling die in 1637 de Statenbijbel zou opleveren, de eerste officiële vertaling vanuit de grondtalen in de Nederlandse taal. De remonstranten en de contraremonstranten waren twee verschillende partijen in Dordrecht.
1650-1672: Eerste Stadhouderloze Tijdperk, ook wel de Ware Vrijheid genoemd. Na het overlijden van stadhouder Willem II zag men de kans om zich te ontdoen van de stadhouders. In 1653 werd mr. Johan de Witt, zoon van mr. Jacob de Witt, als leider naar voren geschoven. Onder zijn leiding, als raadspensionaris, werd in 1654 vrede met Engeland gesloten daarbij werd de Akte van Seclusie opgenomen. Deze moest voorkomen dat de zoon van Willem II stadhouder zou worden. Op 20 augustus 1672 echter werden Johan en zijn broer Cornelis de Witt in Den Haag gelyncht. Willem III, verdacht van het complot, werd dat zelfde jaar stadhouder.


1702-1747: Tweede Stadhouderloze Tijdperk. Willem III stierf kinderloos en er werd geen stadhouder benoemd. Echter in 1747 werd Willem IV, de zoon van zijn verre neef Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, erfstadhouder van alle gewesten. In 1766 treed zijn zoon Willem V aan.
1780-1787: Eerste Democratische Beweging. Dordrecht voerde een scherp anti-stadhouderlijke koers. Op 26 juli 1783 werd het exercitiegenootschap “De Vrijheid” opgericht. Dordrecht had hiermee de primeur. De Patriotten wilden de oude vrijheid heroveren op de Oranjes. Nederland was immers al ruim tweehonderd jaar een "republiek", erfopvolging hoorde daar niet in thuis. Al ras volgden meerdere steden. Stadhouder Willem V vluchtte uit Holland. Op 18 september 1787 echter capituleerde Dordrecht voor de troepen van de Pruisische koning Frederik Willem, de zwager van Willem V. De Oranjerestauratie werd met kracht ingezet en de democratische beweging weggevaagd. Willem V werd in zijn positie terug gezet. In 1815 nam zijn zoon Willem I, voorheen Willem VI, de titel Koning der Nederlanden aan.
Binnen Holland werd Dordrecht vanaf de 18e eeuw overvleugeld door Rotterdam.

Hoofdstuk 4. Moderne tijd

In mei 1940 gaf Luitenant-kolonel J.A. Mussert leiding aan de verdediging van Dordrecht, Jo Mussert was een broer van Anton Mussert die na de Tweede Wereldoorlog geëxecuteerd werd omwille van hoogverraad. Toen het Nederlandse leger de strijd tegen de Duitsers opgaf en zich uit de stad terugtrok, vertrok de luitenant-kolonel op 14 mei 1940 naar Papendrecht. Hier kwam J.A. Mussert te staan tegenover reserve 1e luitenant A.J. Kruithof die Mussert verdacht van hoogverraad. Mussert weigerde zich over te geven en werd door Kruithof neergeschoten. Mussert leefde nog en werd vervoerd naar het ziekenhuis in Gorinchem, waar hij later die nacht om circa 02.00 uur is overleden aan zijn verwondingen. Later is Jo Mussert door toedoen van Generaal Winkelman alsnog postuum gerehabiliteerd; zijn nabestaanden ontvingen zelfs een schadeloosstelling. In de Tweede Wereldoorlog werd Dordrecht en omgeving het middelpunt van de strijd in de winter van 1944-1945. De grens tussen bevrijd en bezet gebied lag toen bij het Hollandsch Diep.